15 Temmuz 2011 Cuma

Nesnel


Bir müstehcenlik tartışması almış başını gidiyor, sevgili okur... Kişiye özgü normlara, dolayısıyla yoruma dayalı şeylerin kurumlar ya da kurullarca değerlendirilmesi fikrine yekten karşı olmanın yanı sıra, bir kitap okurunun okuduğu şeyden şu veya bu nedenle hoşlanmaması durumunda kitabın kapağını kapatabileceğinin farkındayım neyse ki, paniğe mahal yok. Kitapların yasaklanması ya da suçlanması ülkemize özgü bir durum değil; örneğin Alice Harikalar Diyarında, Çin'de, hayvanlar insan dilinde konuşuyorlar ve bu, toplumu rencide edici bir unsur diye yasaklanmış, sene 1931'de. İnsanlar hayvan dilinde konuşsalar Çinli otoriteler bu durumu nasıl değerlendirirdi, düşünmek dahi istemiyorum... Henry Miller'ın Oğlak Dönencesi'nin "müstehcen" bulunan satırlarının bantla kapatılması suretiyle ülkemizde yayımlandığı son dönemde pek çok yayın organınca anımsatılıyor. Benim hatırladığım kendi okuduğum edisyonun girişinde mahkeme kararı olduğu ve "zararlı" bulunan pasajların kararda tam metin şeklinde yer aldığı mesela; öyle ki kitapta bantla örtülü bir satıra denk geldiğimde girişteki karara dönerek okumamam "gereken" satırlara ulaşabiliyordum... Oldukça ilginç bir deneyimdi şimdi düşündüğüm zaman, ancak bu edisyonun yasak kalktıktan sonra özel olarak mı hazırlandığını yoksa yasağa rağmen gerçekleşmiş bir girişim mi olduğundan emin olamıyorum - kitabım, pek çok diğer kitap gibi bir başkasının kütüphanesine yelken açmış olsa gerek. Geçtiğimiz yıllarda yayımladığımız Woody Allen klasiği Yan Etkiler de aynı kültürel iklim esnasında yayımlanmış ve o zamanki yayıncısı orijinal adı Side Effects olan kitaba Muzır Etkiler adını vermeyi uygun görmüş - muzır terimi, o yıllarda böylelikle popüler olup ardından gelen süreçte hayatlarımızda belirgin bir biçimde yer almamıştı ki Burroughs sayesinde yeniden gündeme oturmuş oldu. Henry Miller, yine benzer gerekçelerde ABD'de yasaklanmış bir yazar; düz ve basit bir mantıkla gidersek yasakların belli şeyleri daha da cazip kıldıkları söylenebilir oysa, amaçlanandan ters bir etkiye sahip olmasın alınan önlemler?

Görselde, Miller'ın Oğlak Dönencesi'nin 1939 yılından kalma ilk baskısı; nesnel varlığı, metnin zamana meydan okumasını sağlıyor. Kitap formatıyla amaçlanan tam da bu değil mi zaten?

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder