Gelecek?

2014 hakkında yapabileceğim en önemli spekülasyon şu: İnsanlık  sıkıntı illetinden fena halde mustarip olacak ve bu illet her geçen yıl ile katlanarak yayılacak. Bu durumun zihinsel, duygusal ve toplumsal sonuçları son derece ciddi olacak ve korkarım ki psikiyatri, 2014 yılında en önemli tıp alanlarından sayılacak. Herhangi bir çeşit yaratıcı uğraş sahibi olan az sayıdaki şanslı kişi, insanlığın seçkin kesimlerini oluşturacak çünkü salt onlar bir çarka hizmet etmekten fazlasını yapabilecek.

Ben Mental Floss'da rastladım, ama bu hafta pek çok diğer mecrada karşımıza çıkar sanıyorum: Isaac Asimov'dan 2014 öngörüleri. Asimov, 1964 yılında gerçekleşen New York Dünya Fuarı vesilesiyle New York Times için kaleme aldığı makalede, 2014 yılına uzaktan bakmış ve hayalindeki manzaradan bahsetmiş. Kısa bir özet geçmek gerekirse:

1. İnsanlık sıkıntıdan ölecek hale gelecek. (Yukarıdaki alıntı bu maddeye dair. Valla tartışmaya açık bir iddia; kanımca sıkıntı, Taş Devri'nde de insanı burup burup bulaşık bezi gibi kenara koymaya kadir bir güç idi, öyle ki kendisi, insanlıktan daha kadim bir şey, yaşamın kaynağı falan olabilir - madem spekülasyon yapıyoruz...)

2. Cihazlar kablodan yoksun olacak. (Yok böyle bir şey. Yani, var ama yok. Kablolar belki daha az, ama yine her yerde. Elektrik süpürgesinin içine kaçan kablonun yarattığı ferahlık ile avunacak değiliz. Nerede insanlık, orada tel, orada kablo. Durum vahim.)

3. Nükleer enerji santralleri dünyadaki enerji gereksiniminin çoğunu karşılar halde olacak. (Asimov bunu arzu etmiş mi emin değilim, ama elli sene sonra böyle olacak demek başka, o gerçeklik ile yaşamak başka elbette.)

4. Deneysel tekniklerle işleyen güneş enerjisi santralleri kurulacak. (Muğlak bir öngörü; Asimov, uzaya güneş enerjisi santralleri kurulacağından bahsetmiş; Asimov'un ilk defa 1941'de bahsettiği ve 70'li yıllardan bu yana reel olarak çalışmaları süren bu olayda kast edilen bağlamda tamama ermiş bir proje yok ancak yazar Arizona ve Kazakistan gibi yerlerde güneş santralleri kurulacağını söylemiş ki bu öngörüler gerçekleşmiş vaziyette.)

5. Arabalar havada, suda vs. gidebilecek. (Bildiğiniz üzere asfalt ormanında yaşıyoruz; arabaların havada dolanması fikri de hiç hoş değil kanımca.)

6. Robotlar! (Varlar ama yoklar; yani kendileriyle reklamlarda, haber bültenlerinde falan karşılaşıyoruz, tuhaf oyuncaklar falan türüyor ama bilim kurgusal anlamda robotlarla yaşam fazlaca Frankenstein tınılı, fazlaca dokunaklı olur diye düşünüyorum. Bahsi geçer geçmez robotlara özgürlük hayalleri kurmaya başlıyorum, işte bunlar hep Wall-e.)

7. Kaldırımlar trafiğin üzerinde ve hareketli olacak. (Bilim kurgu klişelerinin en sıradanlarından olan yürüyen yollar, henüz hayatın içinde değil; AVM'leri, havaalanlarındaki hareketli platformları falan saymazsak. Açıkçası ayaklarımın hareket etmesini, hareket eden zemine tercih ederim; eski kafalılık mı orasına siz karar verin.)

8. Ay insanlara ait bir koloni haline gelecek. (Ay henüz rahat; bizler de şanslıysak mehtap falan seyrediyoruz. Bildiğin ilkel ama güzel!)

9. Kimilerimiz su altında yaşamaya başlayacak. (Enteresan olabilir... Öte yandan, insanlığın su altına inmeden de yeterince hasara yol açtığı düşünülürse, inildiğinde ne hale sokulacağını hayal etmek güç. Bir Sünger Bob evreni tasavvur edelim biz yine, ki kendisi, su altında yaşayan bir bulaşık süngeri, ironi büyük.)

10. Boston ile Washington, D.C. bitişerek büyük bir şehir haline gelecek. Asimov; ABD nüfusunun 350 milyonu, dünya nüfusunun ise altı buçuk milyarı bulacağını iddia etmiş - ABD konusundaki tahmini (gerçek nüfus: 316 milyon) biraz yüksek, dünya konusundaki tahmini (gerçek nüfus: 7,1 milyar) de biraz alçak kalmış - bahsettiği iki şehir, yerli yerinde aynen durmakta. Aradaki bölgede nüfusun artmış olduğu kesin.

11. Dünyanın kimi yerlerinde ortalama hayat beklentisi 85 yılı bulacak. (Asimov mekanik kalp, böbrek vb. gibi organların bulunması sayesinde ömrün uzayacağını düşünmüş - bu ve benzeri uygulamalar yapılsa da, türlü farklı faktörden dolayı ortalama yaşam beklentisi o denli uzun değil.)

12. Pek çok iş, robotlarca yapılacak. (Makinelerin geliştiği doğru ama hani R2-D2? Zaten kahrolsun robot icat edip işe koşacak zihniyet.)

Görsel Berlin'den Victor Ash'e ait bir graffiti; kaynağı burası. Gelecek hayalleri kuracak olanlar için Asimov esinli fon müziği önerisi: The Alan Parson's Project'ten I, Robot. Asimov'un Türkçedeki kitapları için buraya.

Aşağıda R2-D2 - köle mi can yoldaşı mı, siz karar verin.

Haftanız şen, geleceğiniz aydınlık olsun.