“Kitaplar aynalardır, içlerinde yalnızca kendi
içindekileri görürsün.”[i]
Bir kitap kapağı ne anlatır? Ya da şöyle sormalı: Bir
kitap kapağı, herhangi bir başka metanın ambalajından ne kadar farklıdır? Cevap
ne olursa olsun, cilalı vitrinlerin, sıra dışı sunumların, satış
stratejilerinin hüküm sürdüğü bir çağ bu içinde yaşadığımız, öyleyse eskilerin
görünüşe aldanmama, kitabın “salt kapağına bakarak” hüküm vermeme yolundaki
öğütlerinin geçerliliklerini yitirmiş olduğunda uzlaşabiliriz... Bilakis, sunum
ve kılıf, ambalaj ve imaj, her zamankinden daha önemli ve daha belirleyici; hatta
görünüşle aldatma, şimdi gayet geçerli bir satış prensibi. Tasarımcı Thijs Biersteker ve bağlı olduğu Hollanda kökenli
Moore Ajans, kitap kapağının okur üzerindeki etkisini irdeleme amacıyla bir
başka sorudan yola çıkmış: Ya kitaplar, onları ilk bakışta yargılayanlara karşı
savunmaya geçebilseydi? Biersteker’in buradan hareketle tasarlayıp geliştirdiği
kitabın kapağı, okurun yüz ifadesini tarıyor ve fazla heyecanlı yahut burun
kıvırmaya meyilli gibi görünen simalar karşısında kilitlenmesini, sayfalarının
karıştırılmasına izin vermemesini sağlıyor. Okurun yüz ifadesine göre, kendini
ona teslim eden ya da savunmaya geçen bir kapak düzeneğiyle, nötr bir ifadeye
sahip olmayan okura karşı kapanan bir kitap bahis konusu burada - okurunu adeta
terbiye eden bir nitelik ile donanmış bir kitap. “Hedef
kitlesi” tarafından ayrımsanacak bir davetiye, bir çağrı niteliği taşıyan,
raftaki diğer kapakların arasından sıyrılmayı amaçlayan kapak stratejilerinin
hüküm sürdüğü bir dönemde tersine, fakat ilginç bir girişim.
Okurun kendisine tarafsız yaklaşmasında direten bu
kitabın yaratıcısı Thijs Biersteker, yeni bir şeylere bakarken duyduğu kuşkunun
ya da kapıldığı izlenimin heyecanını engellediğini belirtip şöyle demiş: “Peşin
hükümlerimiz, bir şeyleri ilk defa görmenin heyecanını yok etmemeli.”[ii]
(... Yazının devamı, geçtiğimiz ay bağımsız bir dergiye dönüşen IAN Edebiyat'ın Mart sayısında. Dergi, yalnızca kitabevlerinde satılıyor ve dijital ortamda bulunmuyor, dolayısıyla geç kalmayın, tükenmeden alın - benden söylemesi. Üst görselde, Shoreditch, Londra'da bir arka sokağın duvarı, sanatçının kim olduğunu maalesef bilmiyorum; aşağıda, Mart sayısıyla IAN Edebiyat; kapak çizimi: Yeşim Paktin.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder