Tılsım

"Geçen hafta çok sevimli bir roman okudum. Geçen hafta ama, bir oturuşta, bir çırpıda! Öğleden sonra başlamıştım, gece boyunca sürdürdüm okumayı; haber bültenleri dışında televizyonu açmadım.

 Romanın adı Kalabalıkta Yüzler (Siren Yayınları). Yazarı Valeria Luiselli’yi tanımıyorum: Çok genç, 1983, Meksika doğumlu. Kalabalıkta Yüzler’i Seda Ersavcı dilimize çevirmiş. Siren Yayınları şöyle tanıtıyor eseri:

“Luiselli, Kalabalıkta Yüzler’de, her şey bir yana, bir şair hakkında bir roman yazan bir yazara ya da kurmacanın kendisine dair bir roman yazmış ve kendine has mizahını ortaya koyabildiği bu çok katmanlı metni âdeta mimarî bir yaklaşımla tasarlamıştır.”

 ‘Her şey bir yana’yı es geçmemek gerekiyor. Çünkü roman biraz da orada, o ‘her şey’de gizli. Yirminci yüzyılın sonuna doğru, önceleri özellikle Batı romanında, sonra yeryüzü edebiyatında, ‘yazmak’ konusu, sorunu, handiyse açmazı da başlı başına bir izlek olmuştu. Şimdi de sürüp gidiyor. Kalabalıkta Yüzler yazmak üzerine bir roman.

Bu soy romanlardan ayrılan en ilginç yanı, Valeria Luiselli’nin kendini, romancıyı, olup bitenleri, yazma edimi sırasındaki karnavalı çok sevimli şekilde anlatabilmesi. Büyüklenmeler, şişinmeler yerine sıradanlaşmalar, herkes gibi olmalar, kendi kendisiyle dalga geçebilmeler.

Gelgelelim bir yandan da ‘ciddî’ bir roman yazılmakta. Ve o ciddî mi ciddî her şey, bakıyorsunuz, en derin acılar falan, hayatın içinde, hayatla bir arada alımlandığında tuhaf, yatıştırıcı, hatta huzur verici iyimserliğe dönüşüyor. Mümkün mü? Romancının yeteneği ışıdıkça ışıyor ve kaba gerçeklik kendini pekâlâ sevdire sevdire saltanat kuruyor.

Kalabalıkta Yüzler, başka romanlara, başka eserlere göndermelerle de bezeniyor. Yazarın kafasından geçenler, hatırlayışlar, o eserleri okuyup özümsemişseniz size de yansıyor, okumayı belki bir an durduruyor, ama edebiyat denen tılsımlı sanatın uçsuz bucaksızlığını duyumsatıyor."

(Selim İleri, Radikal Kitap'taki köşesinde Kalabalıkta Yüzler'e değiniyor. Kitabın okura ulaşmasından güzeli var mı?)